درر الأحادیث (کتاب)

کتاب «دُرَر الأحادیث النبویة بالأسانید الیحیویة» منسوب به یحیی بن حسین بن قاسم رسّی (م، ۲۹۸ ق) از پیشوایان زیدیه است، که توسط قاضی عبدالله محمد بن حمزة صعدی، گردآوری شده است. اثر حاضر، از‌ جمله‌ کتب معتبر حدیث زیدیه است که در مدارس علوم دینی آنان تدریس می‌شود‌.

مؤلف

امام الهادی الی الحق یحیی بن حسین بن قاسم رسّی از نوادگان امام حسن علیه السلام، متولد ۲۴۵ در قم، و از مهمترین امامان زیدیه است که صاحب مکتبی خاص بشمار می رود.

یحیی بن حسین در سال ۲۸۴ ق، دولت امامان زیدی را در یمن پایه گذاری کرد. او در سال ۲۹۸ ق، پس از سال ها جهاد و مبارزه، در شهر صعده (مرکز فرمانروایی اش) وفات یافت.

از یحیی بن حسین تألیفات بسیاری به یادگار مانده که تاکنون بسیاری از آنها به چاپ نیز رسیده است. علاوه بر کتاب «دُرَر الأحادیث النبویّة» که مجموعه ای از احادیث مورد روایت اوست، باید از «الأحکام فی الحلال والحرام» (در فقه)، و «المجموعة الفاخرة» و «مجموع رسائل الامام الهادی الی الحق القویم» (در برگیرنده بیش از ۳۵ کتاب و مقاله) نام برد.

معرفی اجمالی کتاب

کتاب «دُرَر الأحادیث النبویّة» به وسیله قاضی عبدالله محمد بن حمزه بن ابی نجم صعدی (م، ۶۴۷ ق) گردآوری شده است. قاضی ابونجم، در منطقه صعده یمن، متولیِ زعامت و قضاوت بود. او عالمی فقیه بود، به تقوا و عبادت شهرت داشت و شاگردان بسیاری تربیت کرد. وی آثار ارزشمندی از خود به یادگار گذاشته است که تاکنون علاوه بر «دُرَر الأحادیث»، کتاب «التبیان فی الناسخ والمنسوخ» او نیز منتشر شده است. همچنین باید از کتاب دیگر او «الأربعین فی فضائل أمیرالمومنین» نام برد که تاکنون به چاپ نرسیده است.

کتاب «دُرَر الأحادیث النبویّة» از جمله کتب معتبر حدیث زیدیه است که در مدارس علوم دینی آنان تدریس می شود و دربرگیرنده اغلب احادیثی است که امام الهادی یحیی بن حسین در کتاب «الأحکام فی الحلال والحرام» آنها را ذکر کرده است. این کتاب دارای بیست باب شامل عناوین زیر است:

زهد، محاسن اخلاق، فضیلت پیامبر اسلام و اهل بیت و شیعیان، فضیلت جمعه، طهارت، نماز، زکات، روزه، حج، مرگ و جنائز، ازدواج، طلاق، جهاد، تجارت، پرهیز از می گساری و منکرات، ذبائح، خوردنی ها و آداب آن، قضاوت، وصیت و سیَر.

در خاتمه نیز شرح حال امام الهادی یحیی بن حسین، فضایل او، دانشش، وفات و قبرش به قلم قاضی ابونجم آمده و در نهایت دو روایت دیگر از امام هادی یحیی بن حسین را در فضیلت زیارت اهل بیت اضافه کرده است که در مجموع تعداد روایات این کتاب را به عدد ۳۹۵ می رساند.

وضعیت نشر

«دُرَر الاحادیث النبویّة» که پیش از این چند بار به کوشش یحیی عبدالکریم فضیل (۱۳۳۲-۱۴۱۲ ق)، در بیروت و صنعا به چاپ رسیده بود، در سال جاری (۲۰۰۲م/۱۴۲۲ ق) با تحقیقی جدید در ۱۸۲ صفحه، به کوشش عبدالله بن حمود عزّی، تجدید چاپ شده است.

این چاپ با مقدمه ناشر کتاب، موسسه فرهنگی امام زید بن علی علیه السلام، آغاز می شود. مقدمه دیگر آن، از محقق کتاب است که در آن مطالب سودمندی درباره حدیث زیدیه، شرح حالِ گردآورنده و سند کتاب به وی، ارائه کرده است. همچنین مقدمه دیگری از امام متوکل علی الله اسماعیل بن قاسم (۱۰۱۹-۱۰۸۷ق) و مقدمه چهارمی از گردآورنده کتاب، قاضی ابونجم، به آن افزوده شده است.

منابع

• ویکی نور